Dat kerkbesturen en pastoors veel belangstelling hadden voor de muzikale vorming van hun parochianen blijkt wel uit het feit dat de opvolger van Hellemons, pastoor Hugo (Marinus) Rovers al In 1887 de oude gemeenteschool op de hoek van het Doelpad en de Meesterstraat (thans Past. Hellemonsstraat) aankocht en deze verder verhuurde aan de harmonie. Op kosten van de harmonie Eendracht werd de school verbouwd tot een concertzaal. Deze harmoniezaal werd niet alleen voor concerten gebruikt, maar ook voor lezingen, recepties, godsdienstles, toneel, tentoonstellingen. enz.
Philocalia en Eendracht: Een Harmonieuze Competitie en de Geboorte van een Nieuwe Concertzaal
We kunnen het
hem niet vragen maar ook pastoor Stephanus (Johan) de Wit zal zeker ook wel
zijn goede beweegredenen gehad hebben om zich zo in te zetten voor de muzikale
vorming van zijn parochianen. Hiervoor richtte hij zelfs een tweede
harmoniekorps op met de naam Philocalia. Duidelijk is wel dat Philocalia als
jeugdkorps een kweekvijver moest zijn voor de al bestaande en befaamde harmonie
Eendracht. Dit kwam er echter niet van, de korpsen gingen om de een of andere
reden de concurrentie aan met elkaar. Dit had weer tot gevolg dat het niveau
enorm omhoog ging en beide korpsen uitstekend scoorden zelfs op nationale
concoursen. Ook luisterde de harmonieën vele kerkelijke plechtigheden muzikaal
op en werd er bij vele jubilea een serenade gegeven.
De bestaande harmoniezaal, die eigenlijk niet meer was dan een
verbouwde school werd veel te klein en duidelijk was dat deze niet meer aan de
eisen van die tijd voldeed.
Dit gaf aanleiding om de situatie rondom de Harmoniezaal nog eens
te bezien en al op 13 mei 1933 kwam het kerkbestuur bij elkaar om dit te
bespreken. Er moest een grotere zaal komen. Besloten werd om eens naar enkele
zalen te gaan kijken in de omgeving. Al op korte termijn worden de plannen wat
meer concreet en wordt ook gekeken naar wat een nieuwe concertzaal kost maar
ook wat deze mag kosten.
Jacques van der Bom kreeg binnen het kerkbestuur het
vertrouwen om de plannen te gaan realiseren. Voor het ontwerp benaderde hij architect
Duinstee uit Den Haag. Deze architect had voor de Broeders van Saint Louis al
diverse gebouwen ontworpen. Dat de Wit toch een alles bepalende stem had in het
proces blijkt heel goed uit het feit dat nadat Duinstee het perceel naast de
basiliek heeft opgemeten de Wit beslist dat de nieuwe concertzaal in de tuin van
de pastorie moet komen. Dat hij daarvoor zijn kassen en een stuk tuin moet
opofferen is te doen. Er blijft voldoende tuin over zeker om hier een
uitvoeringsparkje te maken
Nog in juni van dat jaar maakt Duinstee het schetsontwerp en op
21 juni krijgt het kerkbestuur de voorlopige zege van de bisschop. Duinstee
moet zijn prachtige ontwerp in Amsterdamse school stijl enigszins aanpassen om
binnen het budget te blijven.
Het aangepaste plan van Duijnstee hoefde gelukkig niet in te
leveren op allure en efficiency.
Wat bleef waren de strakke bakstenen gevels met aan de voorzijde
de entree en loketruimten in volledige symmetrie. Deze aparte naar voren
staande loketgebouwen met hiertussen natuurstenen traptreden geven het vooraanzicht
van de nieuwe zaal bijna een monumentaal aanzicht.
Fidei et Arti: Van Eerste Steen tot Bloeiend Cultureel Centrum
Op 17 augustus 1933 werd het werk Fidei et Art aanbesteed. En na
nog eens een bezuinigingsronde werd het werk als volgt gegund: Metselwerken: Rinus
Willemse, Timmerwerken: Jan Bedaf en de meubilering werd gegund aan de fa.
Borburgh.
Op 1
oktober was het zover en werd gestart met het grondwerk, gevolgd door het
storten van beton voor de funderingen. Ondanks tegenslagen vanwege het weer,
zware regenval zorgt voor inkalven van het grondwerk en door vorst ligt het
werk soms helemaal stil wordt op 3 december de 1e steen gelegd door
pastoor de Wit. In zijn preek bij deze plechtigheid maakt hij de naam van het
gebouw bekend “Fidei et Arti”, “Geloof en Kunst” en staat hij uitgebreid stil bij de
omstandigheden waarin de verenigingen gewerkt hadden in een omgebouwde school,
maar waar ook veel goede dingen door die zelfde verenigingen waren gedaan. De nieuwe
zaal zal een wezenlijke versterking geven aan het katholieke geloof en de
kunst.
De werkzaamheden verliepen nu voorspoedig. Zo voorspoedig dat de
nieuwe zaal al op 18 augustus van 1934 geopend en gewijd kon worden.
Intussen had harmonie Eendracht in het jaar 1934 op grootse
wijze haar 100-jarig bestaan
gevierd. Ook zij namen afscheid van de oude harmoniezaal en verhuisde mee naar
het nieuwe verenigingsgebouw Fidei et Arti. Een verenigingsgebouw dat aan alle eisen en
wensen van die tijd voldoet. Een gebouw dat tot in lengte van jaren dient als
bioscoop en theater en het thuishonk is voor de vele Oudenbossche
verenigingen.
Pas in de late jaren zeventig van de vorige eeuw komt er een
drastische aanpassing aan het gebouw. De entree wordt verplaatst naar de
zijkant van het gebouw. De mooi vorm gegeven voorgevel met entreegebouwtjes
verdwijnt. Ook de `dertiger jaren` woning aan de rechterzijde van Fidei
et Arti wordt gesloopt. Alles wordt vervangen door een blinde voorgevel. In de
binnentuin wordt wel een extra foyer gebouwd. In 1989 volgt nog een verbouwing.
De toneelopening wordt vergroot en de binnentuin wordt nu helemaal volgebouwd
met zaalruimte. In 2023 was het gebouw even gesloten voor de nodige
aanpassingen maar vanaf 1 september 2023 is het gebouw weer open. De grote zaal
is aangepast en vanaf die datum is er weer muziek in Fidei et Arti.
November 2023 Ben Brans
Speciale
dank aan Jan Bedaf
created with
WordPress Website Builder .